در چارچوب دیپلماسی انرژی و توسعه صادرات خدمات فنی-مهندسی ایران، پروژه‌ای در زمینه طراحی، مشاوره و اجرای سامانه‌های خورشیدی در کشور ارمنستان با همکاری شرکت‌های مطرح آلمانی و تحت راهبری مرکز توسعه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر ایران با موفقیت اجرا شد.
این پروژه، که به‌عنوان یکی از اولین طرح‌های بین‌المللی مرکز در منطقه قفقاز شناخته می‌شود، نقش مهمی در تقویت حضور فنی ایران در بازار انرژی‌های پاک این منطقه ایفا کرد و زمینه‌ساز همکاری‌های پایدار در آینده شد.
محل اجرا:
- منطقه آراگاتسوتن، شمال غرب ایروان
موقعیت جغرافیایی دارای تابش مناسب، اقلیم سرد زمستانی و زیرساخت‌های متصل به شبکه سراسری ارمنستان
ظرفیت و مشخصات فنی پروژه:
فاز اول – پایلوت خورشیدی ۵۰۰ کیلووات:
- سیستم متصل به شبکه با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۷۵۰ هزار کیلووات‌ساعت
- بهره‌گیری از پنل‌های با راندمان بالا برند IBC Solar ساخت آلمان
- استفاده از اینورترهای سه‌فاز صنعتی SMA و سیستم کنترل هوشمند بار مصرفی
فاز دوم – توسعه به ظرفیت ۲ مگاوات:
- طراحی ماژولار با قابلیت توسعه تا ۵ مگاوات
- نصب سیستم ذخیره‌ساز باتری برای پایداری در ساعات غیر آفتابی
- پایش و تحلیل لحظه‌ای تولید انرژی از طریق سامانه مانیتورینگ ابری
نقش مرکز توسعه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر ایران:
- انجام مطالعات فنی، اقلیمی و اقتصادی اولیه پروژه
- طراحی مفهومی سیستم با توجه به اقلیم سرد زمستانی ارمنستان
- هدایت مهندسی پایه و تفصیلی به همراه شرکت‌های مشاور آلمانی
- اعزام کارشناسان فنی برای راه‌اندازی و نظارت بر مراحل اجرا
- برگزاری دوره‌های آموزشی برای بهره‌برداران و کارشناسان فنی ارمنی به زبان انگلیسی
اهداف کلیدی پروژه:
- ایجاد الگویی برای توسعه سامانه‌های خورشیدی در مناطق کوهستانی سردسیر
- کاهش وابستگی ارمنستان به سوخت‌های فسیلی وارداتی از کشورهای همسایه
- زمینه‌سازی برای صادرات برق پاک به مناطق مرزی ایران – ارمنستان
- توسعه همکاری‌های بلندمدت ایران و ارمنستان در حوزه انرژی‌های نو و محیط‌زیست
چالش‌های پروژه:
- اقلیم کوهستانی با سرمای شدید زمستان و بارش برف سنگین که نیازمند طراحی سازه با شیب خاص و مقاوم‌سازی اتصالات بود
- محدودیت در دسترسی به برخی تجهیزات اروپایی به دلیل تحریم‌های جانبی
- هماهنگی‌های بین‌المللی و اداری با نهادهای دولتی و بخش خصوصی ارمنستان
- تفاوت استانداردهای ملی در سیستم‌های الکتریکی و نصب تجهیزات
راهکار: طراحی سفارشی‌شده، انتخاب تجهیزات مقاوم‌سازی‌شده در دمای منفی، و بهره‌گیری از دانش ترکیبی مهندسان ایرانی و آلمانی
نتایج و دستاوردها:
- تولید بیش از ۲ میلیون کیلووات‌ساعت انرژی پاک در سال
- کاهش انتشار سالانه حدود ۱۶۰۰ تُن CO₂
- اشتغال‌زایی برای بیش از ۲۵ نیروی محلی در فاز بهره‌برداری
- معرفی مرکز توسعه ملی انرژی‌های تجدیدپذیر ایران به‌عنوان مشاور فنی رسمی پروژه‌های آتی انرژی خورشیدی ارمنستان
ادامه همکاری‌ها:
در حال حاضر مذاکراتی برای فاز سوم پروژه در منطقه سیونیک ارمنستان در حال انجام است. همچنین در دستور کار آینده، اجرای پروژه‌های میکروگرید در مناطق کوهستانی دورافتاده با پشتیبانی دانش فنی ایران و فناوری آلمان قرار دارد.