انرژی تجدیدپذیر، راهکاری برای عبور از بحران ناترازی برق
یکی از اولویت‌های کلیدی دولت چهاردهم، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی و بادی به منظور جلوگیری از خاموشی‌های تابستانی و افزایش تاب‌آوری شبکه برق کشور بود. در همین راستا با حمایت رئیس‌جمهور و ورود بخش خصوصی به این حوزه، بستر اولیه برای سرمایه‌گذاری و توسعه فراهم شد.
با این حال، تحقق این اهداف بلندپروازانه مستلزم غلبه بر موانع متعددی است. به گفته امیر دودابی‌نژاد، معاون سرمایه‌گذاری و تنظیم مقررات سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر (ساتبا)، «مهم‌ترین گلوگاه بخش خصوصی در حوزه تجدیدپذیر، مسئله تأمین مالی است». وی تأکید کرده بر اساس مصوبه هیئت وزیران، نهادهای مرتبط موظفند برای رفع این چالش راهکارهای عملی ارائه دهند.
وعده ۳۰ هزار مگاواتی؛ واقع‌بینانه یا بلندپروازانه؟
در ابتدای این دولت، وزیر نیرو از هدف‌گذاری برای تولید ۳۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر تا پایان دوره مسئولیت خود خبر داد. اما دستیابی به این هدف، مشروط به فراهم شدن منابع مالی گسترده بود. به عنوان گام نخست، برنامه‌ریزی برای وارد مدار شدن ۵ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در تابستان سال جاری انجام شد.
با وجود این، طبق اعلام محسن طرزطلب، معاون وزیر نیرو و رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر، تاکنون تنها «۱۰ درصد از بودجه ۲.۵ میلیارد دلاری وعده داده‌شده» تأمین شده است. این آمار نگرانی‌هایی را درباره تحقق کامل برنامه‌های توسعه‌ای دولت در حوزه انرژی‌های نو به‌وجود آورده است.
رشد متقاضیان، اما فاصله تا اقدام عملی
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، نیز در مواضع اخیر خود تأکید کرده که «در حال حاضر بیش از ۷۸ هزار مگاوات متقاضی برای نیروگاه‌های تجدیدپذیر داریم» و تاکنون ۳۵ هزار مگاوات پروانه بهره‌برداری صادر شده است. با این حال او اذعان می‌کند که «برای رسیدن به برنامه‌ها، به صبوری و حمایت بیشتر نیاز داریم.»
وی همچنین اظهار داشت که تا پایان سال جاری ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید وارد مدار خواهد شد و در کنار آن ۲ تا ۳ هزار مگاوات تجهیزات خورشیدی خانگی نیز به کشور وارد می‌شود.
انرژی خورشیدی؛ از پشت‌بام تا بورس انرژی
یکی از مباحث کلیدی در سال‌های اخیر، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی موسوم به پشت‌بامی است. علی‌آبادی درباره پایین بودن استقبال مردم از این طرح، اشاره می‌کند که:
«احداث نیروگاه خورشیدی در همه مکان‌ها مجاز است، از جمله پشت‌بام خانه‌ها، حیاط منازل یا حتی پروژه‌های مشارکتی. سیاست وزارت نیرو در آینده، حرکت به سمت تولید و مصرف مستقل برق و کاهش وابستگی به خرید تضمینی توسط دولت است.»
وی همچنین تأکید کرد که خرید و فروش برق در بورس انرژی با قیمت‌های جذاب انجام می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند از این بازار بهره‌مند شوند. بر این اساس، سودآوری پروژه‌های خورشیدی خانگی با در نظر گرفتن قیمت‌های فعلی در بورس انرژی، از بسیاری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مرسوم بالاتر ارزیابی می‌شود.
جمع‌بندی: عبور از وعده تا واقعیت با همگرایی همه‌جانبه
با توجه به برنامه‌ریزی‌ها، ظرفیت‌سازی‌ها و موانع پیش رو، می‌توان گفت مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور نیازمند همکاری هماهنگ دولت، بخش خصوصی و نهادهای قانون‌گذار است. هرچند بخشی از وعده‌های اولیه محقق نشده، اما حرکت به سمت ساختارهای مبتنی بر بازار (همچون بورس انرژی) و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان می‌تواند آینده این صنعت را روشن‌تر کند.
سؤال اساسی اینجاست که آیا برنامه هدف‌گذاری‌شده برای ۵ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر در تابستان محقق خواهد شد؟ یا باز هم چالش‌هایی همچون تأمین مالی و بروکراسی اجرایی مانع تحقق آن خواهد شد؟
آنچه مسلم است، ایران با برخورداری از منابع غنی انرژی خورشیدی و نیروی انسانی توانمند، پتانسیل تبدیل‌شدن به یکی از بازیگران اصلی انرژی‌های پاک در منطقه را دارد؛ اما این مسیر تنها با عمل به وعده‌ها و ایجاد بسترهای پایدار سرمایه‌گذاری میسر خواهد شد.
دیدگاه خود را بنویسید